UHAP sayfası girişi butonu

Avrupa Konseyi (AK) İnsan Hakları Komiserinin Kavala Görüşü

1722


Avrupa Konseyi (AK) İnsan Hakları Komiserinin, AİHM’nin 10.12.2019 t.li Kavala kararının yerine getirilmemiş (icra edilmemiş) olması nedeniyle, AİHM kararlarının yerine getirilmesini denetleyen organ olan Bakan Delegeleri Komitesine sunduğu 18.6.2020 t.li görüş şöyle özetlenebilir:

1. AİHM kararının bireysel tedbir bağlamında yerine getirilmesi:

  • TÜRKİYE, AİHM’nin Kavala kararını yerine getirmek için Kavala ile ilgili ivedi bireysel tedbir almalıdır. Bu tedbir, Kavala’nın tutukluluğu ile ilgili ihlale son verilmesi için gereklidir.
  • Kavala’nın beraatı ve bunu izleyen tahliyesinden hemen sonra yeni bir suçlama ile yeniden tutuklanması, Komiser’e göre, hiçbir inandırıcı nedene dayanmamakta ve kötü muamele oluşturmaktadır. Bu tutum, aynı zamanda, AİHM kararına da açık bir saygısızlık niteliğindedir.
  • Her ne kadar, Hükümet, Kavala’ya yöneltilen yeni suçlamanın ve buna bağlı yeni tutukluluğun, yeni kanıtlara dayandığını ileri sürse de, bu kanıtların yeni olmayıp, daha önce AİHM tarafından incelendiği ve tutukluluk için gerekli “makul şüphe” kriterine uymadığının belirlendiği bilinmektedir.
  • Savcının, AİHM tarafından kabul görmeyen kanıtlara dayanarak, Kavala’nın beraat kararına karşı üst kanun yoluna başvurması, TÜRKİYE’nin AİHS’den doğan yükümlülüklerinin görmezden gelinmesi anlamını taşımaktadır. Bu Savcı hakkında herhangi bir işlem yapılmazken, Kavala’yı beraat ettiren yargıçlar hakkında soruşturma açılmıştır.
  • Bütün bunlar, AİHM kararında belirtildiği gibi, sivil toplum aktivistlerinin ve insan hakları savunucularının, Kavala üzerinden sindirilmeye çalışıldığını ve AİHS md. 18 ihlalinin doğrulandığını göstermektedir.
  • Bu durumda, AİHM kararının bireysel tebdir bağlamında yerine getirilmesi için Kavala’nın derhal serbest bırakılması gerekmektedir.

2. AİHM kararının genel tedbirler bağlamında yerine getirilmesi:

  • Kavala’nın tutukluluğu ve yargılanması, Türk adalet sisteminin yapısal sorunlarıyla ve Devletin insan hakları savunucularını ve Hükümeti eleştirenleri ve muhalifleri çökertme amacıyla ilgilidir.
  • TÜRKİYE, Komiser’in, 19.2.2020 t.li Raporunda ( CommDH(2020)1 ) ve AK’ın diğer organlarının tavsiyelerinde belirtilen köklü ve kapsamlı genel tedbirleri almadığı sürece, AİHM, daha sıklıkla benzer ihlal kararları vermeye devam edecektir.

3. Yapılması gerekenler, özetle;

  • Kavala derhal tahliye edilmelidir.
  • Yargının bağımsızlığı için anayasal ve yapısal güvenceler getirilmelidir.
  • Ceza mevzuatının, AK organlarının yol göstericiliğinde, ele alınıp yenilenmesi gerekmektedir.
  • Yetkililerin, yargısal sürece müdahale ederek, meşru eleştiriyi, muhalefeti ve insan haklarının savunulmasını suç eylemleri olarak yaftalamalarının önüne geçilmesi sağlanmalıdır.
  • Yargı organlarının adil yargılama ilkelerine uymalarını sağlayacak ve ceza mevzuatının keyfi uygulamalarını ve yasal eylemlerin suçlanmasını önleyecek düzenlemeler yapılmalıdır.
  • Yargıçlar, verdikleri kararlardan dolayı yaptırıma uğramaktan korunmalıdırlar.
  • AİHS’ye aykırı tutukluluk uygulamasına son verilmesi için, Sulh Ceza Yargıçlığını da göz önünde bulundurarak, önlem alınmalıdır.   
  • Yetkililerin ve yargı organlarının olumsuz tutum içinde oldukları, insan hakları savunucularının ve sivil toplumun sorunlarına çözümler bulunmalıdır.