EMEĞİN BİLEŞENLERİ TBB ÇATISI ALTINDA DÜZENLENEN EMEĞİN HUKUKU KURULTAYINDA BİR ARAYA GELDİ
SAĞKAN: İYİ İŞLEYEN BİR HUKUK SİSTEMİ, AYNI ZAMANDA İYİ BİR üLKE EKONOMİSİ DEMEKTİR
TÜRKİYE Barolar Birliği (TBB) tarafından bu yıl beşincisi düzenlenen Emeğin Hukuku Kurultayında, emeğin bileşenleri TÜRKİYE İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TüRK-İŞ), Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) ve Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) bir araya geldi.
TBB Emek Komisyonu Sözcüsü Av. Ali çetin Aygün’ün sunumuyla başlayan kurultayda açılış konuşmalarını TBB Başkanı Av. R. Erinç Sağkan, DİSK Başkanı Arzu çerkezoğlu ve HAK-İŞ Başkanı Mahmut Arslan yaptı.
Konuşmasına bu yılki kurultay temasının “İş Hukuku, İşçi Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Güncel Sorunlar” olarak belirlendiğini hatırlatarak başlayan Birlik Başkanı Sağkan, son on yılda yaşanan iş kazalarına ilişkin tabloyu paylaştı.
“TÜRKİYE MADEN KAZALARI SONUCU YAŞANAN öLüMLERDE DüNYADA İLK SIRADA”
“TÜRKİYE’de işçi sağlığı ve güvenliği dendiğinde, bu salonda yüreğinde derin bir sızı hissetmeyen kimse yoktur zannediyorum. Yalnızca son on yıl içerisinde Soma’da, Ermenek’te, Şirvan’da tek bir kazada hayatını kaybeden onlarca, yüzlerce maden emekçisi aklımızdan bir an olsun çıkmazken, geçtiğimiz Ekim ayında Amasra’da kırk iki emekçi kardeşimizi daha topraktan çıkarttık toprağa verdik. TÜRKİYE, maden kazaları sonucu yaşanan ölümlerde dünyada ilk sırada yer alıyor. TüİK verilerine göre TÜRKİYE’de iş kazalarının en fazla yaşandığı sektörler maden ve taş ocakçılığı sektörleri. “Grizu” bu ülkede kimyasal bir bileşim olarak değil, katliamın, ölümün, acının adı olarak biliniyor. En son Amasra’da olmak üzere hayatlarını kaybeden madencilerin hatıraları önünde saygıyla eğiliyor, ailelerinin hukuki mücadelelerinde bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da etkin şekilde yanlarında olacağımızı buradan tekrar ifade ediyorum. Yine TüİK verilerine göre 2021 yılında, 511 bin 084 iş kazası meydana gelmiş; bin 207 kişi meslek hastalığına yakalanmıştır. Yıllara göre değerlendirildiğinde de vahim bir tablo çıkıyor karşımıza. 2020’de iş kazalarında bin 231 çalışan hayatını kaybederken, 2021 yılında iş kazaları sonucunda bin 382 işçi hayatını kaybetmiştir. Daha da acısı, 2013’ten bugüne geçen 10 yıllık sürede 616 çocuk, iş cinayetlerinde hayatını yitirmiştir. Bu istatistikler bize şunu söylüyor; TÜRKİYE’de her gün 4’ten fazla işçi iş kazalarında ölüyor. İstatistiklerde birer sayı olarak görülenin arkasında anneler, babalar, kardeşler, evlatlar, seven-sevilen insanlar olduğunu buradan tekrar hatırlatmak isterim”.
Sağkan bu tabloyu sorunu tüm gerçekliğiyle ortaya koymak için aktardığını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü:
“İşçi sağlığını ve güvenliğini koruyamamamızın aksine daha da kötüye gitmemizin sebeplerinden biri hukukun üstünlüğünü ve yargı bağımsızlığını sağlayamamış olmamızdır. Soma’daki maden katliamını her yönüyle açıklığa kavuşturabilsek, sorumlulara hukuki yaptırım uygulayabilsek, belki de Amasra’yı yaşamak durumunda kalmayacaktık. Dolayısıyla sorunları doğru tespit etmek, çözüm için atılacak ilk adımdır.
“ASGARİ üCRETE MAHKUMİYET ORTADAN KALDIRILMALI”
Sağkan, Kurultayın bir başka alt başlığı olan yoksulluk ve asgari ücrete ilişkin olarak da, asgari ücrete mahkumiyetin ortadan kaldırılması gerektiğini söyledi.
“Biliyorsunuz asgari ücrete 2022 yılında iki kez zam yapıldı. Ancak içinde bulunduğumuz ekonomik kriz nedeniyle, asgari ücretin bir ailenin insanca yaşayabileceği koşulları sağlayabilmesi maalesef mümkün görünmüyor. öte yandan, şunu da ifade etmek gerekiyor ki; asgari ücret, adı üzerinde “asgari” ücrettir. Oysa ülkemizde asgari ücret âdeta “umumi” veya “zaruri” ortalama ücret gibi anlaşılır hâle gelmiştir. Bu konuda resmî istatistik yayınlanmıyor ama bu Kurultay’da yer alan Konfederasyonlardan biri olan DİSK düzenli olarak rapor yayınlıyor, biz de oradan takip ediyoruz; özel sektörde de ücretlerin %70’inin asgari ücret veya dolaylarında olduğu belirtiliyor. Yaklaşık sekiz buçuk milyon özel sektör işçisinin ise asgari ücrete dahi kavuşamadığı ifade ediliyor. Asgari ücret Tespit Komisyonu geçtiğimiz günlerde toplandı; umuyorum ki, buradaki görüşmeler gerçekçi, akılcı bir çözümle sonuçlanacaktır. Ancak bir o kadar önemli olan, asgari ücrete mahkumiyetin ortadan kaldırılmasıdır.
“öNCELİKLE HUKUKUN üSTüNLüĞü TESİS EDİLMELİ”
Sağkan konuşmasında son olarak bir kez daha hukukun üstünlüğü vurgusu yaptı.
“Hukukun üstünlüğüne, hukuk devletine vurgu yapmak ihtiyacı hissediyorum. İyi işleyen bir hukuk sistemi, hukuki öngörülebilirliğin sağlandığı bir yargı sistemi aynı zamanda iyi bir ülke ekonomisi demektir. ülkemizin ekonomik refahını sağlamanın yolu hukuktan geçiyor. Her birimiz ülkemizde daha fazla yatırım yapılsın, iş alanları açılsın, milli gelir artsın, böylece hepimiz milli gelirden insan onuruna yaraşır şekilde yaşayacak bir pay alalım istiyoruz. Bütün bunların hayata geçirilebilmesi için öncelikle hukukun üstünlüğünü tesis etmemiz gerekiyor”.
çERKEZOĞLU: çALIŞMA HAYATINDAKİ DüZENLEMELERDE KURUMSAL MEKANİZMALAR İŞLETİLMELİ
DİSK Başkanı Arzu çerkezoğlu ise 2010 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle anayasal kurul statüsüne getirilen Ekonomik ve Sosyal Konsey’in toplanmamasını eleştirdi.
Başta asgari ücret ve emeklilikte yaşa takılanlar olmak üzere, çalışma hayatındaki düzenlemelerin kurumsal mekanizmalar işletilmeden hayata geçirilmemesi gerektiğine dikkat çekti.
ARSLAN: İNSANI MERKEZ ALAN BİR ZİHNİYETE DöNüLMELİ
HAK-İŞ Başkanı Mahmut Arslan da yapılan yasal düzenlemelere rağmen iş kazalarındaki ölümleri durduramadıklarını, sorunun bir zihniyet sorunu olduğunu belirtti.
“Sorun bir mevzuat sorunundan ziyade bir zihniyet sorunu. İnsanları eşyalaştıran, insanı bir makinenin parçası gören zihniyetten, insanı merkeze alan bir zihniyete dönmemiz gerekiyor”.
Açılış konuşmalarında her iki konfederasyon başkanı da, kendilerini akademisyenler ve iş hukukçularıyla kurultayda bir araya getirdiği için TÜRKİYE Barolar Birliği’ne teşekkür etti.
DİSK Genel Sekreteri Adnan Serdaroğlu, TüRK-İŞ Hukuk Müşaviri Av. Ferhan Tuncel ve HAK-İŞ Hukuk Müşaviri Av. Mehmet Kayabaşı başkanlığını yaptığı 3 oturum halinde gerçekleştirilen kurultayda, “çalışan Yoksulluğu üzerinden Emek Sömürüsü”, “Temel Hakların Anayasal Koruması ve Anayasa Mahkemesi Kararlarının İş Hukukuna Etkisi”, “İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili Güncel Sorunlar” başlıkları altında sunumlar gerçekleştirildi.
Sunumları Prof. Dr. Aziz çelik, Prof. Dr. Mesut Gülmez, Prof. Dr. Erinç Yeldan, Av. Dr. Murat özveri, Doç. Dr. Ulaş Baysal, Dr. öğr. üyesi Berna öztürk Yılmaz, AYM Raportörü Ali Kozan, Prof. Dr. Muhittin Astarlı, Yargıtay Ceza Genel Kurul üyesi Sinan Sezer, Prof. Dr. Gaye Burcu Yıldız ve Prof. Dr. Levent Akın yaptı.
Haber ile ilgili Görseller
