TBB Çocuk Hakları Merkezi’nden, Covid-19 sürecinde özgürlüğünden yoksun bırakılan çocuklarla ilgili önemli çağrı, avukatlar için örnek tahliye dilekçesi ve UNICEF’in teknik bilgi notu
Dünya Sağlık örgütü tarafından, salgın hastalık olarak kabul edilen COVID-19 sebebiyle, tüm dünya, olağanüstü bir döneme girmiş;ülkeler,bu kapsamda bir takım önlemler almaya başlamıştır.
Yetkililer tarafından defaatle vurgulandığı üzere, salgın, risk grubunda bulunan kişiler üzerinde daha fazla olumsuz etki doğurmaktadır. Ceza infaz kurumlarındaalıkonulançocuklarise, bu risk grubunun ilk sıralarında yer almaktadır. Gerek bir suç nedeniyle gerekse de ebeveyniyle infaz kurumlarında bulunan çocuklar,yeterli bakım ve sağlık hizmetinden faydalanamamakta, ailelerinindesteğinden ve toplumsal destekten yoksun kalmakta, adalete ve avukata erişim olanakları ise ciddi biçimde sınırlandırılmaktadır.
Ceza infaz kurumlarında kendilerini izole etmesi ve sosyal mesafeyi korumaları güçleşen çocuklar; hastalığın yayılımını önlemeye ve kontrol altına almaya yönelik tedbirler sebebiyle; başka risklerle de karşı karşıyadır. Personel sayısının azaltılması, çocuğun bakımı ve korunması için kabul edilebilir standartların düşmesine yol açarak, çocukları, şiddet ve istismar vakaları karşısında daha dasavunmasız hale getirebilir. Ayrıca,kurum içinde salgınların ortaya çıkması ile birlikte, çocuklar, korku ve damgalanma riski ile de karşı karşıya kalabilir.
Kalabalık ve hijyenik olmayan koşullardaki alıkonulan çocukların; biran evvel, hapis dışı, aile ve toplum temelli bakıma, güvenli bir şekilde yerleştirilmesi gerekmektedir. çocuğun yüksek yararı, en yüksek sağlık standartlarından yararlanma hakkı, şiddete maruz kalmama hakkı, alıkonulmanın çocuklar için en son çare olarak ve en kısa süreyle sınırlı tutularak uygulanabilecek birtedbirolması,infazda eşitlik ilkesi, masumiyet karinesi ve çocuğun, yaşama, hayatta kalma, gelişme ve katılım hakları gereği; başta milletvekilleri, kolluk kuvvetleri, Cumhuriyet savcıları ve hâkimler de olmak üzere, kamu otoritesini kullanan herkesi, aşağıda belirttiğimiz talepler doğrultusunda, sorumlu davranmaya çağırıyoruz:
- İçinde bulunduğumuz durumun bir halk sağlığı sorunu olduğu ve masumiyet karinesi de hatırda tutularak, atılı suçları işledikleri sabit olmaması sebebiyle, suçun türüne bakılmaksızın güvenli bir şekilde toplum içerisinde kalabilecek gözaltındaki ve tutuklu olan tüm çocuklar ivedilikle serbest bırakılmalıdır.
- Yeni gözaltı ve ve tutuklama kararları verilirken de aynı hassasiyetle davranılmalı, yeni gözaltı ve tutuklamaların sayısı asgariye indirilmelidir.
- 7242 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamındaki hükümlerin tüm hükümlü çocuklar lehine uygulanmasını sağlayacak yasal düzenlemeler ivedilikle hayata geçirilmelidir.
- Serbest bırakılan çocuklara; filyasyon da dâhil olmak üzere, COVID-19 kapsamındaki tüm sağlık tedbirleri uygulanmalıdır.
- Serbest bırakılan çocukların topluma yeniden güvenli bir şekilde uyum sağlayabilmeleri için, bakım verenleri ile birlikte yapılarak baştaruh sağlığı ve psiko-sosyal destek olmak üzere gerekli tüm hizmetlerinden yararlandırılmaları sağlanmalıdır.
- Aile veya bakım vereni bulunan çocukların ev ortamlarına kavuşmaları için azami çaba gösterilmeli, bunun için gerekli maddi, ulaşım ve benzeri destekler sağlanmalı;bakım vereni bulunmayan çocukların da güvenli bakım kurumlarına yerleştirilmesi temin edilmelidir.
- Alıkonulma hali devam eden çocukların serbest bırakılmaları sağlanana kadar; sağlık ve esenliklerinin korunması için;alıkonulma merkezlerinde alınacak her türlü hizmet ve tedbir,gerekli, ölçülü ve çocuğun üstün yararına uygun olmalıdır.
- Alıkonulma hali devam eden çocuklara ve yakınlarına, bir avukatın yardımından yararlanma hakkı da dâhilolmak üzere, adalet hizmetlerine erişim olanağı sağlanmalı, bunun için teknolojik altyapı ivedilikle kurulmaldır.
- İnsan hakları kurumları ve barolar, salıverilen ve alıkonulma hali devam eden çocukların;toplumdaki diğer çocuklarla aynı haklardan eşit bir şekilde faydalanmaları için gereken izleme ve raporlama görevlerini titizlikle sürdürmelidir.
TBB çocuk Hakları Merkezi
Ek1: Tutuklama itiraz
Ek2: UNICEF’in hazırladığı Teknik Bilgi Notu-COVID-19 ve Özgürlüğünden Yoksun Bırakılan Çocuklar
